Toplu ulaşımda 'cep telefonu' kargaşası
Toplu taşıma araçlarında cep telefonu kullanımı, insanları rahatsız ettiği ve araçların kontrol sistemine zarar verdiği gerekçesiyle bazı illerde yasaklanırken bazı illerde ise herhangi bir yasaklama getirilmiyor. Genelde otobüslerde yasak olan cep telefonuyla konuşmak metro, tramvay, metrobüste sorun edilmiyor. Ancak yıllar önce konulan yasak devam ettiriliyor.

Toplu taşım araçlarında cep telefonuyla konuşmanın yasak olmasının gerekçesi belediyeden belediyeye, uzmandan uzmana göre değişiyor. Uzmanlar, metal olan otobüslerin 'Faraday kafesi' etkisiyle sinyali içeride tuttuğunu, bunun için insanları radyasyona maruz bıraktığını savunuyor. Otobüsler için ileri sürülen bu tezin metro ve tramvay gibi trenlerde geçerlilik derecesi ise açıklanamıyor.

Toplu taşım araçlarından otobüslerde cep telefonuyla konuşma yasağı belediyeden belediyeye, şehirden şehre değişiyor. Adana, Gaziantep ve Kayseri büyükşehir belediyeleri, şehir içi ulaşımda kullanılan otobüslerde ve minibüslerde cep telefonu ile konuşmaya yasak getirmiyor. Ankara, Antalya, Bursa, İzmir ve Sivas'ta ise otobüslerin kiminde yasak, kimin de değil. Yasakçı bir tutum sergileyen belediyeler, genellikle otobüsleri satın aldığı firmaların talimatıyla hareket ederken bazıları da diğer yolcuların rahatsız olmasının önüne geçmek için bu yasağı uyguluyor.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi bünyesindeki otobüslerin bin 435'i otomatik şanzımanlı. İETT Genel Müdürlüğü, filosunda bulunan Mercedes marka otobüslerde cep telefonu kullanımını uygun görmüyor. Bu hem teknik hem de insan sağlığı ve sosyal faktörler değerlendirilerek uygulamaya konuluyor.

Günde bin 500 civarında otomatik şanzımanlı otobüsü trafiğe çıkan İzmir'de ise Büyükşehir Belediyesi, cep telefonu kullanılmaması konusunda uyarılar koyması yasağı devam ettiriyor.

Ankara Büyükşehir Belediyesi, otomatik şanzımanlı araçlarda cep telefonuyla konuşmanın herhangi bir teknik zararı bulunmadığını açıklıyor ve yolcuların rahatsızlık duymaması için uygun bulunmadığını ifade ediyor.

Adana Büyükşehir Belediyesi, manuel veya otomatik şanzımanlı bütün otobüslerde şoförlerin dışında cep telefonuyla konuşmaya sınırlama getirmiyor. Antalya, Bursa, Kayseri ve Sivas'ta ne otobüslerde ne de minibüslerde telefonla konuşma yasaklanıyor.

İzmir Büyükşehir Belediyesi, mevcut teknolojik şartlarla araç içinde cep telefonu kullanımının, elektronik aksama ve insan sağlığına kesin olarak zarar vermediğinin ispatlanamadığını açıklıyor. Belediyeye göre uçaklarda, motorlu kara taşıtlarındaki güvenlik önlemlerinin çok daha fazlası bulunmasına rağmen cep telefonu kullanımının kesin olarak yasaklanması, bu konudaki hassasiyetin en açık göstergesi. Otobüslerdeki çelik yapı, manyetik dalgaları hapseden bir kafes görevi görüp bazı noktalarda kesişerek yoğunlaşmalarına sebep olabiliyor. Yolcuların maruz kaldığı bu elektromanyetik dalga yoğunlaşmasının, kalp pili ve işitme cihazı gibi tıbbi cihazlar üzerinde tehlikeli etkiler yapma ihtimali de göz önünde bulunduruluyor.

"YENİ MODELLERİN BİRÇOĞUNDA CEP TELEFONUN ETKİSİ YOK"

İstanbul Teknik Üniversitesi Elektrik, Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Melih Pazarcı, cep telefonuyla konuşmanın bazı araçlarda sakıncalı, bazılarında ise zararsız söylüyor. 1990 modelden eski arabalarda hiçbir etkisi olmayacağını belirten Pazarcı, "2000 yılından önceki bazı arabalarda ise etkili oluyor. 2005 yılından sonra biraz daha azalmaya başladı. Üreticiler durumu toparlıyor. Yeni modellerin birçoğunda, cep telefonunun etkisi yok. 1995 ile 2005 arasında üretilen bir grup araçtan bazılarını ise etkiliyor." dedi.

Toplu taşıma araçlarında cep telefonuyla konuşmanın yasaklanmasının ana sebebinin, insanların yüksek sesle konuşması olduğunu belirten Prof. Dr. Pazarcı, "Cep telefonu yaygınlaşmaya başlayınca, araçlarda nedeni anlaşılamayan bazı olaylar oldu. Bunlar cep telefonlarına bağlandı. Sonra yasak olsun denildi. Bundan, bağıra bağıra konuşmadan duyulan rahatsızlık nedeniyle geri dönülmedi. Yanındaki kişi telefonu açınca insanlar, araç parçalanacak veya son süratle bir yere çarpacak gibi düşünüyor. Saplantılı davranıyorlar. İnsanları kolay kolay ikna edemezsiniz. Yasağı geri döndürmeniz biraz zor." şeklinde konuştu.

"CEP TELEFONUNDAN ÇIKAN RADYASYON ZARARLI"

Arabalarda cep telefonu kullanılmaması gerektiğini savunan Boğaziçi Üniversitesi Elektrik, Elektronik Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Şeker, elektronik sistemi olan uçaklarda, otomobillerde, otobüslerde ve trenlerde, cep telefonundan çıkan radyasyonun zararlı olduğunu vurguladı.

Bu radyasyonun, elektronik sistemi kilitleyip kazaya sebep olabileceğini kaydeden Şeker, "İleri teknoloji yoksa bile yasaklanmalı. Kapalı bir ortamda 20 kişi aynı anda sigara içse durulabilir mi? Bunun gibi aynı anda 20 kişi telefonla görüşürse, sigara dumanından daha zararlı elektromanyetik radyasyon yayılır. Bir de otobüsler metal olduğu için 'Faraday kafesi' etkisiyle sinyali içeride tutuyor. Sinyalin dışarıya çıkabilmesi için bütün cep telefonları en yüksek güce yükseliyor ve dolayısıyla ortamdaki radyasyon çok yüksek çıkıyor. Bundan dolayı trenlerde, otomobillerde, otobüslerde radyasyonun önüne geçmek için cep telefonu yasaklanmalıdır." diye konuştu.

Cep telefonlarının, kapalıyken de devamlı sinyal alıp verdiğini aktaran Prof. Dr. Şeker, bu radyasyonun kısa vadede baş ağrısı, kulak çınlaması, antisosyal huzursuzluk gibi geçici rahatsızlıklar sebep olduğunu belirtti. Uzun vadede ise biyolojik sistemi etkilediğini anlatan Şeker, "Genetiği değiştirilmiş gıdalar hakkında konuşuyoruz, tartışıyoruz ama insanın genetiğini değiştiren radyasyonu konuşmuyoruz." dedi.