Günümüzün taşınabilir cihazları, hem iş dünyası hem de son kullanıcılar için geniş bir yelpazede özellikler sunan çok-amaçlı cihazlardır. PDA’ler (Personal Digital Assistant) ve giderek daha geniş bir kategori haline gelen akıllı telefonlar (smart phones), kullanıcıların e-postalarına, anında mesajlaşma yazılımlarına ve metin mesajlaşmalarına izin verdiği gibi Web gezintilerine, ofis uygulamalarına ve daha birçok uygulamaya uygundur. Taşınabilir cihazlar sıklıkla masaüstü bilgisayarınıza bir eklenti oluşturmaktadır. Seyahatlerde veya ofisten uzak olduğunuz durumlarda yaptığınız çalışmaları, masaüstü sistemlerinizle kolaylıkla eşleştirebilirsiniz. İşte tam bu noktada taşınabilir (mobil) işletim sistemleri (operating system, OS) büyük önem kazanmaktadır.

Taşınabilir Cihazların Türleri

Taşınabilir cihazlar” tanımı, oldukça geniş bir tüketici elektroniği yelpazesini içerir. Taşınabilir cihazlar, genellikle Internet’e bağlanan cihazları temsil etmekle birlikte dijital fotoğraf makineleri, MP3 çalarlar da bu kategori içinde bulunur. Genel itibariyle şu kategorilerden oluşur:

PDA

PDA’ler temel bilgisayar fonksiyonları, telefon/fax, Internet bağlantısı, ağ bağlantıları gibi işlemleri bir arada toplayan cihazlardır. Tipik bir PDA, cep telefonu, fax aracı, Web gezgini ve kişisel organizasyon cihazı olarak kullanılabilir. Dizüstü bilgisayarların aksine, birçok PDA kalem tabanlıdır ve bir klavye yerine bilgi girişinde “sylus” ismi de verilen bir kalem kullanır ve el yazısı kullanılmasına ve bunların tanınmasına uygundur. Ayrıca birçok PDA sesli komutlarla yönetilebilmektedir. PDA’lerin üzerinde klavye barındıran modellerine “datapad” ismi verilmektedir. Örnek cihazlar: Palm Pilot, Revo, Sony Clié, Hewlett-Packard Jornado, Casio Cassiopedia, Compaq iPaq, Toshiba Pocket PC.

Akıllı Telefonlar

Akıllı telefonlar avuçiçi bilgisayarlar ile taşınabilir (cep) telefonlarının özelliklerini birleştiren cihazlardır. Akıllı telefonlar kullanıcıların bilgilerini saklamalarına, program yüklemelerine izin vermesinin yanısıra birer cep telefonudur da. İlk zamanlar, cep telefonlarının içinde taşınabilir işletim sistemleri görülmekteyken son zamanlarda PDA bazlı cep telefonları da piyasada yer almaya başlamıştır.

Örnek cihazlar: Sony Ericsson, Palm Treo, Blackberry, Nokia T-Mobile Sidekick, Torq, Motorola Q, MPx serisi, E-Ten, HP iPaq, I-mate.

Tablet PC’ler

Tablet PC’ler üzerlerinde LCD ekran barındıran ve PDA’lerdeki kalemlere benzer kalemlerle giriş yapılabilen taşınabilir bilgisayarlardır. PDA’ler ile dizüstü bilgisayarların arasında bir konumda bulunmaktadırlar. Hatta bazı dizüstü bilgisayarlar, sahip oldukları dönebilen ekranları sayesinde hem dizüstü hem de tablet pc olarak kullanılabilmektedir. Intel’in çabaları sonucunda geçtiğimiz yıl içinde tablet pc’lerin yerini alabileceği planlanan UMPC’ler (Ultra Mobile Personal Computer) de piyasada yerini almıştır. Microsoft da paralel olarak Origami Projesi adı altında bu tür cihazlara destek vermektedir.

Örnek cihazlar: Samsung Q1, Toshiba Portege, Fujitsu Lifebook, Motion Computing, IBM Thinkpad.

Mobil İşletim Sistemleri

Bilgisayarlarda bulunan işletim sistemlerinde olduğu gibi, mobil işletim sistemleri de, diğer programların üzerinde çalıştığı platformu ifade eder. Taşınabilir bir cihaz satın aldığınızda üreticinin o cihaza özel olarak bir mobil işletim sistemi seçmiş olduğunu görürsünüz. İşletim sistemi, o cihazdaki mevcut işlevlerin yerine getirilmesini sağlar. Örneğin, klavyenin ve işaretleme cihazının çalışması, WAP bağlantısı, e-mail ve metin mesajlaşmaları gibi. Mobil işletim sistemleri ayrıca hangi tür 3ncü parti yazılımların sisteme kurulabileceğini de kontrol eder.

Cep telefonları için özet yazılım katman tablosu

Ürün işlevsellikleri tablosu

Şu anda piyasada bulunan belli başlı mobil işletim sistemleri şunlardır:

Symbian OS

Symbian OS, şu anda dünyada üretilen cep telefonlarının %85’inde kullanılmakta olan işletim sistemidir. Psion firmasının EPOC sisteminden türemiştir. Symbian’ın pay ortakları Ericsson (%15,6), Nokia (%47,9), Panasonic (%10,5), Samsung (%4,5), Siemens AG (%8,4, şimdi BenQ) ve Sony Ericsson’dur (%13,1).

Windows Mobile

Windows Mobile platformu birçok cihazda ve birçok operatörle (Türkiye’de değil, operator-lock) çalışmakta olan işletim sistemidir. Dell, HP, Motorola, Palm ve I-mate Windows Mobile işletim sistemine sahip cihazlar üretmektedir.

Palm OS

1996’de piyasaya sürdüğü ilk Palm Pilot’tan sonra Palm OS platformu bir çok iş ve eğlence amaçlı taşınabilir cihazda kullanılmıştır.

Mobile Linux

Motorola telefonlarında, 2003 yılında işletim sistemi olarak Linux kullanan ilk firma olmuştur. Linux, genellikle, hızlı işlemciler kullanan ve yüksek miktarda bellek kullanması gereken üst model telefonlarda tercih edilmiştir.

MXI

MXI masaüstü işletim sistemleri ve mobil işletim sistemleri için yazılmış uygulamaların tekrar geliştirme safhasına ihtiyaç duymaksızın Windows, Linux, Java ve Palm platformlarında kullanılabilmesine izin veren evrensel bir işletim sistemidir. MXI farklı platformlar, ağlar ve yazılım/donanım bileşenleri arasında ortak çalışma özelliğine sahiptir.

Mobil İşletim Sistemi Savaşları

Şu günlerde cep telefonu üreticileri, ürünlerde kullanılan işletim sistemlerini birkaç mobil işletim sistemi üzerinde standardize etmek için uğraş veriyorlar. Barcelona’da gerçekleştirilen 3GSM Dünyası Kongresi’ndeki açıklamalara göre, ilgi özellikle geliştirici grubu zengin olan açık platformlara yönelmekte. Ancak bu yönelim kısa zamanda kullanıcıların birçok ücretsiz yazılıma boğulması anlamına da gelmiyor. Diğer yandan GSM operatörleri de cep telefonu üreticilerini, daha fazla özelleştirilebilir ürünler ortaya koyabilmek için, yeni işletim sistemleri aramaları konusunda zorlamaktalar. Açıkçası, operatörlerin istedikleri, platformun standart olması ve bu standart üzerinde ellerinden geldiğince zengin bir hizmet ağı kurabilmeleri. Oysa platform standart olmadığında, operatörlerin verebilecekleri hizmetler oldukça kısıtlanmış oluyor. Vodafone’dan Dirk Wierzbitzki, Vodafone olarak 2 veya 3 mobil platform üzerinde standartlaşmak istediklerini vurguluyor. Bunlardan birinin Symbian olacağı açıklandı. Ayrıca Wierzbitzki, “bütün büyük operatörler, Linux-tabanlı cihazları ciddi olarak değerlediriyor” sözü ile standart platformlardan bir diğerinin ise Linux olma ihtimalinin yüksek olduğu izlenimini veriyor. 3GSM’de görücüye çıkan ve düşük-model telefonlar için tasarlanan bir diğer işletim sistemi de Windows CE çekirdeğine sahip ve Intrinsyc Software International tarafından geliştirilmiş. Bu ise, sadece konuşma ve temel telefon işlevleri barındıran ve yüksek miktarlarda üretilip piyasaya sürülecek olan telefonlar için bile bir standardizasyon olacağının göstergesi. Akıllı telefonlar ve PDA’lerin birbirine bu kadar yaklaştığı günlerde, işletim sistemleri üzerinde GSM operatörlerinin büyük söz sahibi olacağı artık açık seçik gözüküyor. Ancak biz yine de teknoloji meraklıları olarak “hangi işletim sisteminin ne gibi avantajları bulunuyor”, “hangisinin güvenilirliği daha yüksek”, gibi sorulara yanıt arayacağız. Mevcut işletim sistemleri arasından, en çok kullanılanlar olan, Windows Mobile, Symbian ve Linux mercek altında olacak.

Windows Mobile

Windows Mobile (WM), Microsoft Win32 API üzerine temellenmiş taşınabilir cihazlar için temel uygulamaların harmanlanmış bulunduğu bir işletim sistemidir. Windows Mobile işletim sistemini kullanan cihazlar Pocket PC’ler (PDA), akıllı telefonlar (Smartphones) ve Portable Media Center’lardır. Windows’un masaüstü sürümüne oldukça benzer yapıda ve kullanımdadır. Windows Mobile for Smartphone ise Pocket PC’lerde (PPC) kullanılan işletim sisteminin bazı özelliklerinin kırpılması ve telefon özelliklerinin eklenmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Kodlarının %80-90’ı ortak olmasına rağmen PPC sürümü için hazırlanmış uygulamalar maalesef smartphone sürümünde çalışmazlar.

Windows Mobile’ın Temel Özellikleri

Aşağıda, Windows Mobile PPC sürümünde bulunan temel özellikler listelenmiştir:

• Mevcut görevleri (task), e-posta iletilerini, randevuları, kullanıcı bilgilerini ve saat/tarih bilgisini gösteren “Bugün” (Today Screen) ekranı,
• WM’de durum çubuğu (tasbar) ekranın üst tarafında bulunur ve saat, ses, bağlantı durumu gibi bilgileri gösterir. Masaüstü sürümündeki Başlat (Start) düğmesi de burada bulunur.
• WM ile temel MS Office bileşenleri de yüklü olarak gelir. WM 2005 öncesinde Pocket Word ve Pocket Excel, 2005 ile birlikte ise Pocket PowerPoint yüklü olarak gelmektedir.
• WM’nin masaüstü sisteminizle iletişimi MS AvtiveSync programı vasıtasıyla olur. Bu program, ofis belgelerinin aktarılması sırasında dönüştürülmesi otomatik yapılır.
• WM içinde Outlook kurulu gelir ve hemen tüm bilgiler masaüstü sistemle eşleşebilir.
• WM sürümüne göre sistemde Media Player 9 veya 10 yüklü olarak gelir.
• PPTP (Point-to-Point Tunneling Protocol) VPN (Virtual Private Network) desteği.

Windows Mobile, PPC 2000 sürümü ile hayatına başlamıştır. PPC 2000’den sonra PPC2002, WM2003, WM2003 Second Edition ve Windows Mobile 5 ismiyle de bilinen WM2005 sürümleri piyasaya çıkmıştır. Şu andaki en güncel sürüm WM2005’tir ve hem PPC hem de smartphone sürümleri mevcuttur. Şimdi kısaca WM nereden nereye gelmiş bir bakalım:

PPC2002: Windows CE 3.0 tabanlıdır ve 2000 sürümünde olduğu gibi 240×320 çözünürlüklü cihazları destekler.

WM2003: PocketPC isminden Window Mobile ismine geçiş bu sürüm ile olmuştur ve Haziran 2003’te piyasaya sürülmüştür. "Windows Mobile 2003 for Pocket PC Premium Edition", "Windows Mobile 2003 for Pocket PC Professional Edition", "Windows Mobile 2003 for Smartphone" ve "Windows Mobile 2003 for Pocket PC Phone Edition" olmak üzere dört alt sürümü ilerleyen yıllarda piyasaya sürülmüştür. QTEK, MDA, XDA gibi isimlerle piyasada gördüğünüz ürünlerin tümü bu son alt sürümü kullanmaktadır. Windows Mobile 2003 for Smartphone ise WM2003’ten farklı bir platforma sahiptir ve bazı özellik kısıtlamaları vardır. Bunlar, daha düşük ekran çözünürlüğü, basınca duyarlı ekran ve MS Office programlarının bulunmayışıdır. WM2003, Windows CE 4.20 çekirdeğini kullanır.

WM2003SE: Mart 2004’te piyasaya çıkmış ve ilk olarak Dell Axim X30’da kullanılmıştır. Pocket Internet Explorer’a tek sütun halinde gösterme özelliği eklenmiştir. Bu, taşınabilir cihazlarda olmazsa olmaz bir özelliktir. Zira düşük çözünürlükte yüksek çözünürlüklere göre tasarlanmış sayfaları görüntülemek tam bir eziyet halini alır. VGA (640×480) ve standart dışı iki çözünürlük desteği eklenmiştir: 240×240 ve 480×480. WPA (WiFi Protected Access) desteği eklenmiştir. Bilindiği üzere WPA, WEP’e göre daha güvenli bir kablosuz bağlantı sağlayabilmektedir. Windows CE 4.21.1111 çekirdeğini kullanır.

WM2005: İsmi öncelikle Magneto kod adıyla duyulmuş ve ardından Mayıs 2005’te piyasaya çıkmıştır. Windows CE 5.0 çekirdeğini kullanır ve .NET Compact Frameworks 1.0 SP2 desteği ile gelir. Mobile Office ismi verilen yeni ofis uygulaması WM2005’e ilave edilmiştir ve daha önceki sürümlerde bulunmayan, belgelere tablo ve grafik ekleme desteği kazandırılmıştır. Windows’un kendisi Bluetooth desteği kazanmış, navigasyon programları (GPS kullanımında) için yönetim arabirimi eklenmiştir.

Şimdi de gelecek nesil Windows Mobile sürümlerine kısaca bir göz atalım.

Crossbow (2007): WM2005’ten sonraki ilk sürümdür ve 2007’nin ikinci yarısında piyasaya çıkması beklenmektedir. Windows CE 5.0 çekirdeğini kullanacaktır. Bu arada belirtmekte fayda var, Microsoft her yıl yeni bir işletim sistemi güncellemesi planlamaktadır. Crossbow’un Office 2007 ile sıkı bir ilişki içinde olması ve büyük işletmeler için tasarlanmış olan Office Communicator’ı barındırması beklenmektedir. Son olarak VoIP desteğinin olması ve Windows Live entegrasyonu sızan haberler arasında.

Photon (2008): Windows CE 6.0 çekirdeğine sahip olacak ve 2008’in ilk yarısında piyasaya çıkacaktır. Menü ve Today Screen yenilenecek ve modüler bir yapı kazandırılacaktır.

Symbian OS

Symbian OS, başta cep telefonları olmak üzere birçok taşınabilir cihazda kullanılan bir işletim sistemidir. Özellikle düşük kaynak kullanımı gözetilerek taşınabilir cihazlar için tasarlanmıştır. Symbian platformu, çok sayıda API’yi (Application Programming Interface) programcılara sağlaması ve 3ncü parti uygulamaların üretilmesine izin vermesi açısından açık bir platformdur. Symbian için uygulamalar Java veya C++ türevi olan Symbian C++ kullanılarak yazılabilir. Symbian 32-bit bir işletim sistemidir ve ARM mimarisinde çalışmaktadır. Çekirdek eklentileri DLL olarak yazıldığı için, çevre birim donanımı desteği çekirdekle çok iyi bütünleşmiştir ve çok-görevli işletim sistemi çevre birimlere çok az bağımlıdır. Symbian’ın en önemli avantajı düşük kaynaklara sahip taşınabilir cihazlar için tasarlanmış olmasıdır. Symbian OS’da bellek kullanımı düşük tutulabilmekte ve bellek sızıntıları (leak) çok nadiren görülmektedir. Bellek için geçerli teknolojiler, disk alanının kullanımında da işe yaramakta ve Symbian genellikle flash bellek olan disk alanını oldukça ekonomik kullanmaktadır. Sybian OS programlaması olay-tabanlıdır ve bir uygulama bir olayla direkt olarak meşgul değilse CPU bu süre zarfında kapatılabilmektedir. Bu tür teknikler, Symbian OS kullanan cihazların kullanım süresini artırmaktadır. Piyasada Symbian tanablı birçok akıllı telefon kullanıcı arabirimi bulunmaktadır. Bunlar, UIQ, Nokia’nın Series 60, 80 ve 90’ı gibi açık platformlar ve NTT DoCoMo’nun FOMA cihazları için geliştirilmiş kapalı platformlardır. Bu uyarlanabilirlik özelliği Symbian OS’un çok çeşitli akıllı telefon formuna uygulanabilmesini sağlamaktadır.

Symbian’ın Hikayesi

Psion 1980 yılında David Potter tarafından kurulmuştur. Kuruluşunun ardınan Psion, 1991-1998 yılları arasında 16-bitlik EPOC16 işletim sistemini kullanan (Series3) birçok cihaz piyasaya sürmüştür. İlk Series5 cihaz 1997’de piyasaya sürülmüş ve 32-bit işletim sistemine göz kırpmalar başlamıştır. 1998 yılında Ericsson, Nokia, Motorola ve Psion ortaklığında Symbian Ltd kurulmuş ve PDA’ler ile taşınabilir telefonların birleştirilmesi çalışmaları araştırılmaya başlamıştır. Artık işletim sisteminin adı Symbian olmuş ve 2000 yılında ilk telefon Ericsson R380 piyasaya sürülmüştür.

Symbian’ın ilk açık işletim sistemi 6.0 sürümüdür ve Nokia 9210’da kullanılmıştır. 2003 yılında piyasaya çıkan 7.0 ve 7.0s sürümleri ile Sony Ericsson P800, Motorola A925’te de kullanılan ve UIQ’yu da içeren yepyeni bir çehreye kavuşmuştur. 2004 yılında Psion Symbian’a satılmış ve yine aynı yıl kendini Bluetooth bağlantısıyla yakınındaki telefonlara kopyalayarak yayılan ilk Symbian OS kurtçuğu Cabir yazılmıştır. 2004 sonunda dış görünüş olarak çok fazla değişiklik içermeyen ancak çekirdekte büyük değişiklikler içeren sürüm 8.0 piyasaya çıkmıştır. 8.1 sürümü ile çekirdeğe güvenlik katmanı ilave edilmiştir. Symbian OS Ver. 9.1, 2005 başında piyasaya çıkmış ve “mandatory code signing” adı verilen güvenlik modülü gibi birçok yeniliğe imza atmıştır. Temmuz 2006’da 9.3 sürümü ile bütünleşik WiFi ve HSDPA desteği eklenmiş ve 16 Kasım 2006’da 100 milyonuncu Symbian OS taşıyan akıllı telefon piyasaya çıkmıştır.

Linux

Linux bugün, web sunucuları, gömülü (embedded) cihazlar ve tüketici elektroniğinde oldukça polüler bir işletim sistemidir. Barcode okuyuculardan tutun da Internet TV’ler, MP3 çalarlara kadar birçok üründe kullanılmaktadır. Linux, geniş bir gönüllü geliştirici kitlesi nedeniyle diğer işletim sistemlerinden ayrılmaktadır. Linux akıllıca geliştirilmiş bir işletim sisteminden çok evrimsel olarak gelişmiş bir işletim sistemidir. Bir üretici için taşınabilir cihazlar için yatırım yapmak olası olduğunda seçenekleri çok fazla değildir: BREW (çoğunlukla CDMA), Windows Mobile, Symbian ve Linux.

Linux söz konusu olduğunda bugüne kadar karşılaşılmış en büyük sorun işletim sistemine telefon özelliklerinin kazandırılması olmuştur. Bunlar “today screen”, arama özellikleri, 2G/3G veri iletimi vb. dir. Linux hiçbir zaman bir tek kullanıcı arabirimine de sahip olmamıştır. Şu anda piyasada, telefonlarda kullanılabilecek ve ticari olarak mevcut sadece birkaç arabirim bulunmaktadır: Trolltech’in Qtopia’sı, GTK+ ve miniGUI. Ayrıca Linux-tabanlı taşınabilir telefonlar için biraz daha fazla sayıda uygulama işletim ortamı bulunmaktadır: Qtopia, Openwave’in MIDAS’ı, Open Plug’ın FlexibleWare ve Adobe’nin Flash Lite’ı gibi.

Bugün, Linux’un en önemli destekçileri Motorola, Nec, Panasonic ve Samsung’dur ve şu ana kadar piyasaya sürdükleri birkaç düzine ürünleri bulunmaktadır. Gartner’ın verilerine göre 2005 yılında Linux-tabanlı 12 milyon telefon satılmış ve 2006 sonuna kadar da 18 milyon satılması öngörülmektedir. İşin ilginç tarafı, 2005 sonuna kadar Avrupa’da ve Kuzey Amerika’da hiç Linux-tabanlı telefon satılmamış olmasıdır.

Linux’un avantajları:

• Linux çekirdeği 10’dan fazla yongasetine entegre edilmiştir ve bu özelliği ile Linux bu konuda liderdir,

• Linux ucuzdur ve yeniliğe açık biri işletim sistemidir,

• Gömülü cihazlardaki kullanım sıklığı Linux için daha kolay bir olası yaygınlık sağlamaktadır.

Linux’un dezavantajları:

• Linux çekirdeği aslen masaüstü sistemler ve gömülü cihazlar için optimize edilmiştir,

• Mobil Linux dağıtıcıları, Avrupa Birliği’nin ABD’nin operatörlerinin öngördükleri özellikleri sağlamakta yetersiz kalmaktadır,

• Linux’un API’leri üzerinde tam bir anlaşma yoktur,
• Telif hakkı, patent ve IP koruma ile ilgili sorunlara yol açabilecek GPL.

Güvenlik

PDA ve akıllı telefonlar hergün daha da fazla hayatımıza giriyor. Bizlerse bu cihazları hergün daha da fazla, önemli bilgilerimizi saklamak ve organize etmek için kullanıyoruz. Bunlar arasında kredi kartı ve banka bilgileri dahi bulunuyor. Kişisel kullanımın dışında işletmeler, verimliliklerini artırmak için çalışanlarının taşınabilir cihazlarında birçok kritik firma bilgisini de barındırmak zorunda kalıyorlar. Tabii, iş bu noktaya geldiğinde güvenlik büyük önem kazanıyor.

Örneğin Avrupa Birliği, WiTness Projesi kapsamında, 2004 yılında, işletmelerin bilgilerini GSM şebekesi vasıtasıyla daha güvenli taşıyabilmesi için destekte bulunmuştur. Aşağıda örnek bir satıcı için hazırlanmış senaryo görülmektedir:

Windows Mobile

Pocket PC’ler iletilen verinin şifrelenmesi için herhangi bir mekanizma içermezler (burada bahsedilen kablosuz erişim değildir). Hatta cihaz içindeki bilgi iletişimi de güvenli değildir. Tasarımı sonucu PPC’ler ne bellek bloklarını ne de uygulamaları birbirinden ayrı tutmazlar. Cihazda çalışan her program, kendi başına, çalışma önceliklerini değiştirebilir, diğer uygulamaları sonlandırabilir, diğer uygulamaların çalışma belleklerine müdahale edebilir ve cihazın enerji koruma moduna geçişini engelleyebilirler. Cihazların giriş şifreleri kullanıcı tarafından tamamiyle kapatılabilir ve hatta bu özellik varsayılan olarak çoğunlukla kapalıdır. Ayrıca, cihazdaki bilgilere göz koymuş biri kolaylıkla cihazdaki harici depolama birimini alabilir ve içindeki bilgilere rahatlıkla ulaşabilir. Hatta daha da kötüsü, bu yolla PDA içine kötü amaçlı bir yazılım da yüklenmesi mümkün. Bu yazılımlar sahte mesajlar görüntüleyerek kullanıcıyı yanıltabilir. Hatta buna dahi gerek kalmadan enfekte olmamış bir PDA’de bile, Windows Mobile’ın ActiveX ve Java desteği nedeniyle, bu tür zararlar oluşabilir. Ayrıca, PPC’de kaynak kodu açık olmadığı için teorik olarak gizli kötü niyetli yazılımların çalıştırılması da mümkündür. Bu nedenle cihazlara kurulacak 3ncü parti yazılımlarla, tampon bellek taşmaları ve DMA fonksiyonlarının manipülasyonuna engel olmak mümkün değildir. Kullanıcı hak tanımlamaları bulunmadığı için her türlü program tam yetki ile sisteme erişebilmektedir. Özellikle Pocket PC 2002 sürümü, PDA Secure ve PDA Defense gibi, 3ncü parti yazılımlarla kapatılamayan birçok açığa sahiptir.

Dahası, PPC için kesinlikle bir sertifika yönetimi olmalıdır. Ekstra yazılımlarla sağlanan bir sertifika yazılımı bulunmadığı için de PPC’ler sadece kişisel kullanım için uygundur.

Symbian

Symbian, hem Windows Mobile hem de burada bahsetmediğimiz Palm OS’tan daha yüksek bir güvenlik sunar. Bir “erişim kontrol listesi” vasıtasıyla, bir ağda kullanımı kısıtlanabilir ve yönetilebilir. Bu listeler sayesinde cihaz ağdaki sadece belirli sunucularla eşlenmesi sağlanabilir ve cihaz içeriği korunmuş olur. Dahası Symbian için bilinen bir güvenlik açığı da bu zamana kadar bildirilmemiştir. Ancak Nokia’nın Wintesla bakım programının, cihaz tamamiyle bloke olduğunda dahi cihaza erişebildiğini de hatırlatmak gerekir. Böylece cihazı ele geçiren biri, içindeki bilgilere tüm yetki ile erişebilir. Bu nedenle tüm Nokia cihazlardaki güvenlik özellikleri bir anda anlamını yitirmektedir!,

Symbian OS’ta da, Windows Mobile’da bulunan Java kökenli güvenlik sorunu bulunmaktadır. Ancak Symbian, sahip olduğu sertifika yönetimi ile Windows Mobile’ın bir adım önüne geçmektedir.

Son olarak Symbian’ın da üzerinde çalışan prosesleri birbirinden ayrı tutamadığını belirtelim.

Symbian OS, başta Cabir olarak birçok virüse maruz kalmaktadır. Ancak bunları hiçbiri Symbian’daki açıkları kullanarak bulaşmazlar. Tersine hepsi sisteme yüklenmek için kullanıcının onayını istemektedir. Symbian 9’dan itibaren ise program geliştiricileri, hazırladıkları programları “Symbian Signed” programı dahilinde imzalatabilmektedirler.

Linux

Linux işletim sistemi, günümüze kadarki işletim sistemleri içinde en güvenli ortamı sağlamaktadır. Bunu ise prosesler için izinleri ve öncelikleri belirleyebilme yeteneğine borçludur. Ancak bunun yanında, DMA fonksiyonları ve izinsiz ve kontrolsüz eşlemeler gibi birçok açığı da bulunmaktadır. Dahası Linux için yazılmış birçok virüs ve truva atı da bulunmaktadır. Durumu biraz daha sıkıntıya sokan nokta ise, Linux için 3ncü parti herhangi bir güvenlik yazılımına sahip olmamasıdır.

Mevcut Linux kullanan çok fazla cihaz olmayışı da, diğer işletim sistemlerinin yerine Linux kullanmak isteyen firmalar için oldukça riskli görülmektedir.
Linux, diğer işletim sistemleri arasında en güvenilir işletim sistemi olarak görülmekle birlikte yukarıda bahsedilen nedenlerele "tam güvenilir" işletim sistemi olarak tanımlanamamaktadır.

Sonuç

Bugün, mobil işletim sistemlerinin hiçbiri yüksek güvenlik gerektiren uygulamalar için uygun değildir. Hiçbir işletim sistemi güvenli bir veri giriş/çıkışı sağlamamaktadır. Dahası, birçok güvenlik açığına da sahiptirler. Bu nedenle mobil cihazlar, devamlı olarak güvenlik yönünde iyi izlenerek kullanılmalı ve belirli bazı riskleri taşıdıkları kabul edilmelidir. Riskli uygulamalarda PDA Defense gibi programların kullanılması bu açıkların çoğunluğunun ortadan kaldırılması için faydalı olacaktır. Diğer yandan son kullanıcılar için, çok fazla sayıda güvenlik yazılımının bir arada kullanılması da, hem yatırım maliyetlerini fazlaca yükseltecek hem de bu uygulamaların yönetilebilirliğini azaltacaktır.
Bu sepeble, kişisel kullanım dışında bir amaçla taşınabilir cihazları kullanacaksanız, gözünüz hep üzerinde olmalıdır ve bazı temel güvenlik paketlerine de bütçe ayırmanız gerekebilir.

Son olarak Avustralya hükümetinin, taşınabilir cihazların işte kullanılmaları üzerine yaptığı araştırma sonuçlarını verip yazıyı sonlandırmak istiyorum. Böylece profesyonel kullanımda yönelimlerin doğrultusu daha açık olarak görülebilir.

Çalışan halkın 1/3'ü ofis dışında çalışıyor.

Ofis dışında çalışanların en çok kullandıkları cihazlar/hizmetler Özellikle son grafik dikkat çekici.